میل بیمار گونه به آتش افروزی یا جنون آتش افروزی در راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی (DSM-5) به عنوان یک اختلال کنترل تکانه تعریف شده است. اختلال های کنترل تکانه هنگامی در مورد فردی به کار برده می شود که فرد توانایی ایستادگی در برابر فشار و یا انگیزه ویرانگر درونی را نداشته باشد. مانند افراد دچار ناتوانی در برابر میل به قمار مرضی و یا دزدی بیمارگونه. برای آنکه کسی را دچار جنون آتش افروزی بدانیم باید ویژگی های زیر را در رفتار او ببینیم:

• هدفمندانه و بیش از یک بار دست به آتش افروزی زده باشد
• پیش از آتش افروزی احساس تنش فزاینده کند و پس از آن این احساس را داشته باشد
• گرایش شدید به آتش زدن داشته باشد
• از ایجاد آتش افروزی و دیدن آتش لذت برد
• علائمی داشته باشند که با اختلال های روانشناختی دیگر تبین نمی شوند، مانند: اختلال رفتاری، دوره های سرخوشی مرضی و اختلال شخصیت ضد اجتماعی
• آتش افروزی برای او هیچ گونه سود، مانند سود مادی و ... نداشته باشد
• به دلایل ایدئولوژیک انجام نشده باشد
• برای ابراز خشم یا انتقام نباشد
• برای پوشاندن یک عمل مجرمانه دیگر رخ نداده باشد
• با هدف بهبود شرایط شخصی (به عنوان مثال ، گرفتن پول بیمه برای خرید خانه بهتر) و مانند آن نباشد
• در پاسخ و واکنش به توهم یا هذیان صورت نگرفته باشد
• به دلیل آسیب دیدن توان داوری، مانند این فکر که دیگران قصد مسموم کردن او را دارند، نباشد

آتش افروزی در برابر آتش سوزی

در حالی که آتش افروزی یک اختلال و ناهنجاری روانپزشکی است که با ناتوانی در کنترل تکانه می تواند انجام شود، آتش سوزی یک رفتار جنایی است و معمولاً بدخواهانه و با قصد جنایت انجام می شود. آتش افروزی و آتش سوزی هر دو عمدی هستند، اما آتش افروزی کاملاً آسیب شناختی یا اجباری است. آتش سوزی ممکن است این چنین نباشد. اگرچه یک آتش سوز می تواند دچار جنون آتش افروزی هم باشد، اما بیشتر افراد آتش سوز چنین نیستند. با این وجود، اینها ممکن است شرایط روان شناختی قابل تشخیص دیگری داشته باشند یا از نظر اجتماعی گوشه گیر و غیر اجتماعی باشند.

علائم اختلال آتش افروزی

کسی که دچار اختلال آتش افروزی است ممکن است با هر چند هفته یکبار این کار را شروع کند. علائم ممکن است در دوران بلوغ شروع شود و تا بزرگسالی ادامه یابد.

این علائم عبارتند از:

• یک اضطراب غیرقابل کنترل برای آتش افروزی
• شیفتگی برای آتش افروزی و کوشش برای انجام آن
• لذت، عجله یا تسکین هنگام آتش سوزی یا دیدن آتش سوزی
• تنش یا هیجان پیرامون محل آتش سوزی

برخی پژوهش ها نشان داده اند در حالی که فرد مبتلا به آتش افروزی پس از آتش افروزی از تنش های هیجانی رهایی می یابند، اما ممکن است پس از آن نیز احساس گناه یا پریشانی داشته باشند. این بیماری می تواند با سایر نشاته های روانشناختی مانند موارد زیر همراه باشد:

• سایر اختلال های کنترل تکانش، مانند قمار بیمارگونه
• اختلالات خلقی، مانند اختلال دو قطبی یا افسردگی
• اختلال های رفتاری
• اختلال مصرف مواد

علل آتش افروزی

علت دقیق اختلال آتش افروزی هنوز روشن نیست. همانند سایر اختلال های روانشناختی، ممکن است مربوط به متعادل نبودن مواد شیمیایی مغز، عوامل استرس زا یا ژنتیک باشد. عوامل ژنتیکی نیز ممکن است در زمینه کنترل تکانه تاثیر داشته باشند. پیام رسان های عصبی دوپامین و سروتونین، که در تنظیم کنترل تکانه کمک می کنند، ممکن است تحت تأثیر ژن های ما باشند.

آتش افروزی در کودکان

تشخیص آتش افروزی تا حدود سن 18 سالگی عنوان نمی شود، اگرچه علائم آتش افروزی ممکن است در دوران بلوغ آغاز شود. اما برافروختن آتش به عنوان یک رفتار خطر آفرین   به دلایل مختلفی نیز در کودکان می تواند دیده شود که هیچ یک از این موارد شامل تشخیص آتش افروزی نباشد. بسیاری از کودکان و نوجوانان آزمایش می کنند و یا در زمینه روشن کردن آتش یا بازی با آن کنجکاو هستند. این یک پیشرفت طبیعی تلقی می شود. گاهی اوقات این رفتار"بر افروختن آتش از روی کنجکاوی" نامیده می شود. اگر برافروختن آتش مسئله ساز شود یا به قصد آسیب رساندن انجام شود به عنوان نشانه ای از سایر بیماری های روان شناختی مانند ADHD یا اختلال سلوک نیز ممکن است مورد بررسی قرار گیرد.

بررسی ها نشان داده اند که بیشتر افراد دچاربیماری آتش افروزی مرد هستند، به احتمال زیاد ناتوانی در یادگیری دارند و یا از مهارت های اجتماعی بی بهره اند.