بی اشتهایی عصبی گونه ای اختلال خوردن است که با کاهش وزن (یا عدم افزایش وزن مناسب در کودکان در حال رشد) مشخص می شود. دشوار بودن حفظ وزن بدن متناسب با قد و  سن و در بسیاری از افراد همراه با تصویری تحریف شده از بدن خود در این اختلال دیده می شود. افراد مبتلا به بی اشتهایی به طور کلی میزان کالری و انواع مواد غذایی مصرفی را محدود می کنند. برخی از مبتلایان به این اختلال نیز به شکلی اجباری ورزش می کنند، از راه استفراغ کردن و به کار بردن مسهل ها به گمان خودشان دستگاه گوارش را پاکسازی می کنند.

بی اشتهایی عصبی می تواند در هر سنی، هرجنسی، هر گرایش جنسی ، نژاد و قومیتی دیده شود. تاریخ نویسان  و روانشناسان شواهدی از افرادی را نشان داده اند که صدها یا هزاران سال پیش علائم این نوع بی اشتهایی را نشان داده اند.

اگرچه این اختلال بیشتر در دوران نوجوانی آغاز می شود، شمار فزاینده ای از کودکان و بزرگسالان نیز دچار این اختلال تشخیص داده می شوند. با نگاه کردن به فردی نمی توان گفت که وی دچار بی اشتهایی عصبی است. برای اینکه تشخیص بی اشتهایی عصبی داده شود، نیازی نیست که فردی کوشش در لاغر کردن خود و کاهش وزن داشته باشد.بررسی ها نشان داده اند که افراد دارای جثه بزرگتر نیز می توانند به این بی اشتهایی دچار شوند.

بحران های تشخیصی

برای تشخیص بیماری بی اشتهایی عصبی بر پایه معیارهای تشخیصی DSM-5، معیارهای زیر باید وجود داشته باشد:

• محدود کردن مصرف انرژی نسبت به نیازهای منجر به کاهش چشمگیر وزن بدن نسبت به سن، جنس، شرایط رشد و میزان سلامت جسمی.
• ترس شدید از افزایش وزن یا چاق شدن، حتی اگر واقعاً کمبود وزن داشته باشد.
• اختلال در شیوه تجربه وزن بدن یا شکل بدن، تأثیر نادرست و غیر واقعی وزن بدن یا شکل  آن در ارزیابی خود یا انکار جدی بودن وزن کم کنونی بدن.

گونه دیکر بی اشتهایی، بی اشتهایی غیرتیپیک است که شامل افرادی است که معیارهای بی اشتهایی عصبی را  دارند اما علی رغم کاهش وزن چشمگیر، کم وزن نیستند. بررسی ها تفاوتی در تأثیرات پزشکی و روانشناختی بی اشتهایی عصبی و بی اشتهایی غیرتیپیک نشان ندا ده اند.

علائم هشدار دهنده و علائم بی اشتهایی عصبی

 از نظر هیجانی و رفتاری

• کاهش وزن شدید و چشمگیر
• پوشیدن چندین لایه پوشاک برای پنهان کردن کاهش وزن یا گرم ماندن
• داشتن اشتغال خاطر با وزن بدن، مواد غذایی، میزان کالری، چربی و رژیم های غذایی
• خودداری کردن از خوردن برخی غذاها و یا در نظر گرفتن محدودیت هایی برای یک دسته از مواد غذایی (برای نمونه، کربوهیدرات و مانند آن)
• با آنکه کاهش وزن دارد، پیوسته اظهار نکاتی در باره احساس "چربی" یا اضافه وزن را بیان می کند
• از یبوست، درد های شکمی، عدم تحمل سرما، بی حالی و یا انرژی اضافی شکایت دارد
• احساس گرسنگی را انکار می کند
• در پیش کرفتن آداب و آیین های غذایی (برای نمونه، خوردن غذاها به ترتیب خاص، جویدن زیاد، تنظیم مجدد غذا در یک بشقاب
• وعده های غذایی را بدون دیگران میل می کند
• پیوسته به بهانه هایی از خوردن وعده های غذایی یا شرایط مربوط به غذا خوردن خودداری می کند
• نیاز به "سوزاندن" کالری دریافتی را بیان می کند
• با وجود آب و هوای نامناسب، خستگی، بیماری یا آسیب دیدگی،
• رژیم ورزشی بیش از حد و سفت و سخت را حفظ می کند.
• از دایره دوستان و فعالیتهای معمول خارج می شود و گوشه گیر تر، تنهاتر و پنهانی تر می شود
• به نظر می رسد نگران غذا خوردن در جمع است
• خودجوشی اجتماعی محدودی دارد
• توان حفظ وزن بدن متناسب با سن و قد و قامت خود را ندارد
• با وجود کمبود وزن، ترس شدید از افزایش وزن یا "چاق بودن" دارد
• تجربه اختلال در شکل بدن یا انکار جدی بودن وزن کم بدن
• زنان پس از بلوغ دوره قاعدگی را از دست می دهند
• نياز شديدي به كنترل دارد
• تفکر به شدت انعطاف ناپذیر دارد
• ابتکار عمل و ابراز حالت های هیجانی را بیش از حد مهار کرده است

 از دیدگاه بدنی

• گرفتگی معده و سایر شکایت های غیر اختصاصی دستگاه گوارش (یبوست ، رفلاکس اسید معده و مانند آن) را گزارش می کند
• دشوار بودن تمرکز
• یافته های غیر عادی آزمایشگاهی (کم خونی، سطح پایین تیروئید، هورمون، پتاسیم، شمار سلولهای خونی و ضربان قلب آهسته)
• سرگیجه یا غش
• پیوسته احساس سرما می کند
• داشتن مشکلات خواب
• بی نظمی قاعدگی یا متوقف شدن آن
• مشکلات دندانپزشکی مانند فرسایش مینا، پوسیدگی های دندانی و حساسیت دندان ها
• پوست خشک
• ناخن های خشک و شکننده
• تورم در ناحیه غدد بزاقی
• روییدن موهای ظریف روی بدن
• نازک شدن موها ی سر، موهای خشک و شکننده
• داشتن حفره یا تغییر رنگ دندانها به دلیل استفراغ کردن زیاد
• ضعف ماهیچه ها
• داشتن دست و پا های سرد یا تورم پاها
• ضعیف بودن توان ترمیم زخم ها
• اختلال در عملکرد سیستم ایمنی

پیامد های بی اشتهایی عصبی از دیدگاه سلامت

در روند بی اشتهایی عصبی، گرسنگی دادن به خود ، بدن را از مواد مغذی اساسی لازم برای کارکرد طبیعی محروم می کند. از این رو، بدن ناگزیر است همه فرایندهای مورد نیاز خود را برای صرفه جویی در مصرف انرژی کند کند و در نتیجه با پیامدهای پزشکی جدی روبرو شود.

به طور کلی بدن در کنار آمدن با استرس رفتارهای مختل غذا خوردن بردباری نشان می دهد، و تست های آزمایشگاهی می توانند حتی اگر کسی در معرض خطر مرگ باشد، وضعیت را درست نشان دهند. عدم تعادل الکترولیت ها  می تواند بدون هیچ هشداری سبب ایست قلبی و مرگ شود. بنابراین ، درک پیامدهای اختلال های مربوط به غذا خوردن و تاثیر آنها در بدن بسیار مهم است.

کی باید به پزشک مراجعه کرد

متأسفانه، بسیاری از مبتلایان به بی اشتهایی عصبی دست کم در آغاز بیماری در جست و جوی درمان نیستند. گرایش آنها به لاغر ماندن نگرانی اصلی آنها است. اگر دوست عزیزی دارید که از این نظر نگران آن هستید، از او بخواهید که با پزشک گفتگو کند.

اگر هر یک از مشکلات یاد شده در بالا را تجربه می کنید، یا فکر می کنید ممکن است اختلال خوردن داشته باشید، کمک بگیرید. اگر بی اشتهایی خود را از عزیزان و بستگان مخفی می کنید، بکوشید شخصی را پیدا کنید که به او اعتماد داشته باشید تا در مورد آنچه رخ می دهد گفتگو کنید.

برخی از مبتلایان به بی اشتهایی عصبی ممکن است ویژگیهای شخصیتی وسواسی داشته باشند که باعث می شود با وجود گرسنگی، رژیم های سختگیرانه را رعایت کنند. آنها ممکن است به دلیل کمال گرایی فکر کنند هرگز به اندازه کافی لاغر نیستند و ممکن است اضطراب بالا آنها را درگیر محدود کردن میزان غذا خوردن کند.

عوامل محیطی- فرهنگی دنیای مدرن غربی بر لاغر بودن تأکید دارد. موفقیت و ارزش افراد اغلب با لاغر بودن برابر دانسته می شود. فشار همسالان به ویژه در میان دختران جوان ممکن است باعث تمایل به لاغر شدن گردد.