دمانس یک نشانگان یا سندرم است، نه یک بیماری. نشانگان گروهی از علامت ها است که تشخیص قطعی و معینی را نمی توان برای آن عنوان کرد. زوال عقل گروهی از علائم است که بر کارکردهای شناختی ذهنی مانند حافظه و استدلال تأثیر می گذارد. دمانس را می توان یک اصطلاح چتری دانست که بیماری آلزایمر می تواند زیر پوشش آن جای داشته باشد. می تواند به دلیل شرایط گوناگونی رخ دهد که شایع ترین آنها بیماری آلزایمر است.
برخی افراد می توانند دچار بیش از یک نوع دمانس شوند. این گروه از افراد ممکن است دچار چندین بیماری بدنی یا روانشناختی باشند که در زمینه بروز دمانس نقش دارند. پیشرفت دمانس، می تواند تأثیر زیادی بر توانایی ها و کارکرد های روزانه افراد در زمینه مراقبت از خود داشته باشد. این شرایط یکی از دلایل مهم ناتوانی و از کارافتادگی سالمندان است و و بار مالی و هیجانی-عاطفی سنگینی بر ای خانواده و مراقبان آنها به شمار می رود.
بر پایه گزارش سازمان جهانی بهداشت امروزه 47.5 میلیون نفر در سراسر جهان با دمانس زندگی می کنند.

علائم زوال عقل

نخستین علامت های دمانس به آسانی نادیده گرفته می شوند. این علامت ها در آغاز ممکن است کوچک یا خفیف باشند. ممکن است با دوره های ساده فراموشی آغاز شود. برای افراد دچار دمانس ثبت زمان دشوار است و غالباً در محیط های آشنا راه خود را گم می کنند.
با پیشرفت زوال عقل، فراموشی و گیجی بیشتر می شود. به یاد آوردن حتی نام و چهره بستگان و آشنایان دشوارتر می گردد و مراقبت های شخصی به یک مشکل تبدیل می شود. برخی از علائم آشکار زوال عقل، پرسش های تکراری، رعایت ناکافی بهداشت فردی و تصمیم گیری های نادرست است.

در مراحل پیشرفته، افراد مبتلا به زوال عقل نمی توانند از خود مراقبت کنند. حتی آگاهی به زمان و به یاد سپردن افراد و مکانهایی که با آنها آشنا هستند برای آنها دشوار می گردد. رفتار آنان همچنان تغییر می کند و می تواند به افسردگی و پرخاشگری بیانجامد.

دلایل زوال عقل

با افزایش سن احتمال ابتلا به زوال عقل بیشتر می شود. این رویداد زمانی رخ می دهد که سلولهای ویژه ای در مغز آسیب ببینند. عوامل بسیاری می توانند باعث زوال عقل شوند، از جمله بیماری های نابود کننده سلول های مغزی مانند آلزایمر، پارکینسون و هانتینگتون. هر یک از این عوامل پدید آورنده زوال عقل، باعث آسیب به گروه های متفاوتی از سلولهای مغزی می شوند. بررسی ها نشان داده اند که 50 تا 70 درصد از کل موارد زوال عقل دچار آلزایمر هستند. برخی عفونت ها مانند: عفونت HIV ، بیماری های عروقی، سکته، افسردگی و مصرف دراز مدت داروها می توانند سبب بروز زوال عقل شوند
بیماری آلزایمر
زوال عقل اصطلاحی است که به گروهی از علائم که روی حافظه تأثیر منفی می گذارند اختصاص یافته است، اما آلزایمر یک بیماری پیشرونده مغز است که به آرامی باعث اختلال در حافظه و کارکرد های شناختی می شود. علت دقیق آن ناشناخته است و هیچ درمانی برای آن در دسترس نیست.
بر پایه برآورد موسسه ملی بهداشت آمریکا بیش از 5 میلیون نفر در ایالات متحده دچار بیماری آلزایمر هستند. اگرچه افراد جوانتر نیز می توانند به آلزایمر مبتلا شوند، اما نشانه های این اختلال معمولاً پس از 60 سالگی آغاز می شود.

اثرات آلزایمر بر مغز

آسیب به مغز معمولاً سالها پیش از بروز نشانه های آن آغاز می شود. رسوبات غیرطبیعی پروتئین باعث ایجاد پلاک و گرفتگی در رگ های مغز فرد مبتلا به بیماری آلزایمر می شود. ارتباط بین سلول ها در مغز و برخی از بخش های دستگاه عصبی از بین رفته و می میرند. در موارد پیشرفته، مغز به شکل چشمگیری دچار در هم فرو رفتگی و جمع شدگی می شود.
تا زمانی که فرد زنده است تشخیص آلزایمر با دقت کامل ممکن نیست. تشخیص تنها زمانی قابل تایید است که بافت مغز پس از کالبد شکافی زیر میکروسکوپ بررسی شود. با این حال، متخصصان توانایی تشخیص درست آن را تا 90 درصد موارد دارند.

علائم آلزایمر و زوال عقل

علائم آلزایمر و زوال عقل می توانند با هم همپوشانی داشته باشند، اما ممکن است تفاوت هایی وجود داشته باشد. هر دو شرایط می توانند باعث کاهش توانایی تفکر، اختلال یادآوری و کاستی های ارتباطی گردند.

علائم آلزایمر شامل موارد زیر است:
ناتوانی در یادآوری رویدادها یا گفت و شنودهای اخیر
بی علاقگی و از دست دادن دلبستگی ها
افسردگی
قضاوت مختل شده
گمراه کردن
گیجی
تغییرات رفتاری
دشوار شدن بیان، بلع یا راه رفتن در مراحل پیشرفته بیماری
افراد مبتلا به زوال عقل به دلیل بیماری پارکینسون یا هانتینگتون به احتمال زیاد در مراحل اولیه بیماری حرکت های غیر ارادی را تجربه می کنند.