برخی از افراد دچار اختلال های روانپزشکی صداهایی می شنوند که با آنها صحبت می کنند؛ حتی زمانی که کسی در نزدیک آنها نیست. شنیدن این صداها که از دیدگاه روانپزشکی توهم شنوایی خوانده می شوند، از نظر این افراد کاملاً واقعی هستند و منشاء آنها را بیرون از مغز و بدن خود می پندارند. هنگامی که این صداها به این افراد دستور انجام کاری را می دهند، آنها نسبت به اجرای این دستورها واکنش نشان می دهند. از این رو در مواردی که این افراد رفتارهای عجیب از خود نشان می دهند، ممکن است به این دلیل باشد که آنها صداهایی را می شنوند که به آنها می گویند که چنین رفتاری داشته باشند.

انواع توهم شنوایی

توهم شنوایی ممکن است از شنیدن صداهای ابتدایی مانند صدای سوت، وزوز و مانند آن تا صدا یا صداهای کامل و روشن آدمی در تغییر باشد. صداها ممکن است تک یا چندگانه باشند و ممکن است با شخص یا درباره وی صحبت کنند..
سه نوع توهم شنوایی به ویژه برای تشخیص بیماری اسکیزوفرنیا مهم دانسته شده است. این سه گونه توهم عبارت از شنیدن صداهایی که در آن دو یا چند تن در مورد بیمار گفتگو یا بحث می کنند. انواع دیگر توهم شنوایی نیز می تواند در اسکیزوفرنی رخ دهد، از جمله صداهایی که به بیمار فرمان می دهند و خواستار انجام کارهایی هستند، صداهایی که مستقیماً با او صحبت می کنند و یا به او دشنام می دهند یا او را متهم به انجام کارهای ناشایستی می کنند.
توهم شنوایی در اختلال های هیجانی_ عاطفی نیز رخ می دهد، در این حالت محتوای توهم ها اغلب بازتابی از خلق و خوی زمینه ای بیمار است..
جدا از شنیدن صداهایی که با این افراد سخن می گویند و آنها را وادار به انجام کارهایی می کنند، این افراد ممکن است در انجام سایر کارهای روزانه زندگی ی نداشته باشند. برای نمونه خانم جوانی به دلیل خنده های ظاهراً بیجا و صحبت کردن با خود به پزشک آورده شده. همچنین گفته شده که وی به تازگی شروع به گردآوری قوطی های کبریت خالی نموده و هرگاه که در جایی قوطی خالی ببیند آن را برداشته و با خود به خانه می آورد و در جایی انبار می کند. در هنگام گفتگو با مشاور بیان می کند که صدایی به او می گوید که چنین کند. او موافق است که انجام چنین کاری احمقانه است؛ اما انجام آن را گونه ای رفتار آیینی می داند. از سوی دیگر در زمینه مراقبت و نگهداری از فرزندانش و انجام امور خانه کوتاهی نمی کند وبه بخوبی آنها را انجام می دهد.
در روانپزشکی توهم های شنوایی ناخواسته و نشانه ای از بیماری روانی دانسته شده است. در بیشتر موارد، توهم های شنوایی بدون اراده فرد، تحمیلی و مزاحم هستند. افراد مبتلا به توهم شنوایی دخالت و تاثیر منفی این اختلال را در فعالیت های روزانه خود گزارش می کنند و اغلب از آن ها رنج می برند.

اهمیت توهم شنوایی در تشخیص

توهم شنوایی در بسیاری از اختلالات روانپزشکی دارای اهمیت شناخته شده است. برآورد شده که تقریباً 75٪ از افراد مبتلا به اسکیزوفرنیا توهم شنوایی را تجربه می کنند. این توهم همچنین در 20٪ تا 50٪ افراد دچار اختلال دو قطبی، در 10٪ افراد مبتلا به افسردگی اساسی با ویژگیهای روان پریشی و در 40% افرادی که تشخیص اختلال استرس پس از ضربه داشته اند، گزارش گردیده است.
اما از سوی دیگر همه توهم های شنوایی با بیماری روانی ارتباط ندارند. بررسی ها نشان داده اند که 10٪ تا 40٪ از افرادی که دچار بیماری روانی نبوده اند نیز تجربه توهم شنوایی گزارش کرده اند. طیف گسترده ای از اختلالات عضوی مغزی، صرع، زوال عقل، ضایعات کانونی مغز، عفونت های دستگاه عصبی، تومورهای مغزی، مسمومیت یا ترک موادی مانند الکل، کوکائین و آمفتامین نیز با توهم شنوایی همراه اند.
از آنجا که عوامل بسیاری در زمینه پدیدآمدن توهم شنوایی نقش دارند، پزشکان توجه زیادی به بررسی چگونگی توهم شنوایی دارند. از این رو می کوشند شرح حال دقیق بیمار را بدست آورند، به بررسی خلق و خو و علائم روان پریشی وی بپردازند و اطلاعات کمک کننده را در این زمینه جویا شوند.

ارزیابی بالینی توهم شنوایی

اگر پزشک یا مشاور به کمک پرسش های مناسب، پیگیر وجود توهم شنوایی شود، بیماران معمولاً تجربه توهم را گزارش می کنند و به خوبی در باره چند و چون این تجربه ها شرح می دهند. اما گروهی از آنان به دلیل پیامدهای احتمالی اقدامات درمانی بعدی یا ترس از برچسب بیماری، ممکن است این تجربیات را کمتر گزارش کنند. اطلاعات کمکی و ارزیابی های بیشتر مانند مصاحبه های پی درپی می تواند در این زمینه سودمند باشد.