تقریباً همه افراد یک یا چند ترس غیر منطقی، برای نمونه ترس از موش، ترس از بازبینی سالیانه دندان پزشکی، و مانند آن را تجربه کرده اند. برای بسیاری از مردم این ترس ها کم اهمیت به شمار می روند. اما اگر این ترس ها آنچنان شدید شوند که سبب بروز نگرانی و اضطراب شدید شوند و بر روند عادی زندگی افراد تاثیر بگذارند، هراس مرضی نامیده می شوند.
اما هراس مرضی را می توان مدیریت و درمان کرد. راهبردهای خویاری و درمان می ـوانند به فرد کمک کنند تا بر ترس ها چیره شوند و به زندگی عادی خود ادامه دهند.

فوبیا چیست؟
هراس مرضی یک ترس شدید از چیزی است که خطر واقعی آن بسیار کمتر است.
ترس های مرضی شایع: ترس از فضاهای بسته، بلندی، رانندگی در شاهراه ها، حشرات پرنده، مارها و اشیاء نوک تیز و ... هستند. به هر روی ترس مرضی می تواند در برگیرنده اشیاء و چیز های مجازی باشد. بسیاری از ترس های مرضی د دوران کودکی شکل می گیرند؛ اما در بزرگسالی نیز می توانند این ترس ها پدید آیند.
کسانی که دچار ترس بیمارگونه شده اند، احتمالاً درمی یابند که این ترس آنها غیر منطقی است، اما هنوز نمی توانند احساسات خود را کنترل کنند.
شناخت و درک ترس بیمارگونه نخستین گام در درمان آن است. بسیار مهم است بدانیم که چه نوع ترس های بیمارگونه شایع هستند و اینکه ترس های ترس بیمارگونه به خوبی قابل درمان هستند. مهم نیست که چه اندازه خارج از کنترل هستند. مهم این است که ترس هراندازه شدید باشد، می توان بر آن چیره شد.

تفاوت ترس عادی و ترس بیمارگونه
تجربه ترس در شرایط خطرناک، نه تنها غیر عادی نیست، بلکه عادی و کمک کننده نیز هست. ترس یک واکنش سازگارانه انسان است و نقش محافظت کننده دارد. ما می توانیم در رویارویی با شرایط خطرناک به سرعت واکنش نشان دهیم و خود را از خطر دورکنیم. اما هراس مرضی یک واکنش به شدت اغراق شده و یا غیر واقعی است. برای نمونه ممکن است ترس از یک سگ نژاد خطرناک کم و بیش طبیعی باشد، اما ترس از یک سگ کوچک بی خطر که افسار آن در دست صاحبش است، هراس بیمارگونه به شمار می رود.

عواملی که سبب بروز هراس بیمارگونه می شوند
عوامل ژنتیکی و محیطی می توانند بروز هراس بیمارگونه را در پی داشته باشند. درکودکانی که یکی از بستگان نزدیک آنها دچار اختلال های اضطرابی باشد، خطر دچار شدن به هراس بیمارگونه بالا است. رویدادهای تنش زا مانند افتادن در آب و روبروشدن با خطر غرق شدگی و مرگ می تواند بعدها ترس بیمارگونه از آب را در پی داشته باشند.احساس خطر در فضاهای تنگ و بسته، ارتفاعات و بلندی ها خطر نیش خزندگان و حشرات و گاز گرفتگی توسط جانوران می توانند بروز ترس های بیمارگونه را درپی داشته باشد.

ترس های بیمارگونه می توانند بسیار متنوع و متفاوت از یگدیگر باشند. انجمن روانپزشکی آمریکا بیش از صد نوع ترس بیمارگونه را برشمرده است. ولی می توان گفت به تعداد پدیده هایی که در جهان وجود دارد، ترس بیمارگونه وجود داشته باشد.

شایع ترین ترس بیمارگونه به شرح زیر هستند:
ترس بیمارگونه از فضاهای باز )(agoraphobia )
هراس اجتماعی ( social phobia
هراس بیمارگونه اختصاصی ( specific phobia
هراس بیمارگونه از سخن گفتن در حضور جمع ( glossophobia
ترس بیمارگونه از فضاهای بسته ( claustrophobia
ترس بیمارگونه از پرواز ( aviatophobia
ترس بیمارگونه از عنکبوت ( archnophobia
ترس بیمارگونه از سگ ( cynophobia
ترس بیمارگونه از دندانپزشک ( dentophobia
ترس بیمارگونه از خون و یا زخمی شدن ( hemophobia
ترس بیمارگونه از مارها ( ophidiophobia
ترس بیمارگونه از فضاهای تاریک یا شب ( nyctophobia

چه کسانی در برابر ترس بیمارگونه آسیب پذیر هستند؟
کسانی که زمینه های آمادگی ژنتیکی در برابر اختلال های اضطرابی دارند، احتمال اینکه دچار هراس بیمارگونه شوند، بسیار بالا است. به نظر می رسد که سن، ویژگی های اجتماعی، اقتصادی و جنسیت نقش مهمی در بروز انواع معینی از هراس های بیمارگونه داشته باشند. برای نمونه احتمال بروز ترس بیمارگونه از جانوران در زنان بسیار بیشتر از مردان است. خطر دچار شدن کودکان یا افراد طبقه های اقتصادی- اجتماعی پایین به ترس بیمارگونه بیشتر است.
در مردان ترس بیمارگونه از دندانپزشک بیش از زنان دیده می شود.

منبع:
www.healthline.com/health/phobia/simple-specific